آیین‌ها و نواهای محرم/ مراسمی که اوج عزاداری و اخلاص و عشق دیلمی‌ها است

به گزارش خبرنگار مهر، از چند هفته و چند روز مانده به محرم جلسات هیات امناها برپا می‌شود و برنامه ها طراحی می شود و بچه‌های مساجد و حسینیه‌ها شور و شوقی وصف ناپذیر برای سیاهپوش کردن تکیه‌ها و حسنیه‌ها و مساجد دارند.

در هر نقطه ای از شهر که نگاه می‌کنی تکیه‌ای و مجلس عزایی برپا شده و پرچم‌ها و بیرق‌های سبز و سیاه برافراشته شده‌اند و جنب و جوش و ذوق و شوق مرم برای برپایی محرم و عزاداری هر سال بیشتر می‌شود.

در خیابان بانک ملی نقطه به نقطه و از ابتدای خیابان تکیه‌ها برپا شده و هر کس هیاتی به راه انداخته و شب‌ها در کنار تکیه‌اش با قوری‌ها و کتری‌های پر از چای و شیر گرم آماده پذیرایی ازعزاداران است.

برپایی تکیه‌ای بزرگ در کنار گلزار شهدای گمنام

از نکات جالب توجه در محرم امسال برپایی تکیه ای بزرگ در کنار گلزار شهدای گمنام شهرستان که به همت هیات ثارالله و بچه های مسجد امام حسین(ع)برپا شده است و نظر عابرین را جلب می کند.

امسال مراسم عزاداری و سینه زنی سنتی برای اولین بار در مسجد نور و مسجد امام جعفر صادق نیز برپا می شود.    

بیت العباس(س) پس از حسینیه اعظم در سالهای اخیر به همت هیات امنای فعال و پرتلاشش خودش قطبی شده و مرکزی برای تجمع دسته جات عزاداری سینه زنی، زنجیرزنی و دمام زنی شده است.

از شب چهارم هیات زنجیرزنی صالحیان و ملاح از بیت العباس(ع) شروع به عزاداری و زنجیرزنی کرده و از کنار میدان امام حسین(ع)(گود قصابخانه قدیم)به طرف خیابان شریعتی و در نهایت مسجد جامع امام خمینی (ره) و حسینیه اشرف حرکت می کنند و در طول مسیر هم مردم با زدن سینه زنجیرزنان را همراهی می کنند.

هیات قاسم ابن الحسن(ع) هیاتی متشکل از نوجوانان دیلمی

شبهای دهه اول محرم در خیابان شریعتی از محدوده حسینیه اعظم تا کوچه مسجد امام خمینی(ع) مردم برای شرکت در مراسم عزاداری به این خیابان می‌آیند و خیابان شریعتی شمالی مملو از جمعیت می‌شود و در شب‌های تاسوعا و عاشورا به اوج خود می‌رسد.   

مراسم سینه زنی رضالو(رضا معتمد) پس از دمام زنی هیاتها در میدان امام حسین(ع) مشتاقان زیادی را از سراسر شهر به میدان امام حسین(ع) در کنار حسینیه اعظم می‌کشاند.

در این مراسم عزاداران دست به دست هم داده و به صورت یک یا دوصف بیضی شکل با صدای " سلیمی" مداح هیات عزاداری و سینه زنی می پردازند و "رضالو " عزا گرم کن این آیین در وسط صف با پرتاب شال عزایش به زمین به سینه زنان علامت می دهد که خم شده و سینه بزنند.

شاید اگر اغراق نباشد گرمترین آیین عزاداری سنتی و سینه زنی در دیلم همین سبک سینه زنی هیات " رضالو" است که هرطور که شده خودت را برای دیدن این مراسم و همراهی با این عزاداران به میدان امام حسین(ع) می رسانی.

عبور هیات قاسم ابن الحسن(ع) که هیاتی متشکل از نوجوانان دیلمی است هر شب از محل هیات در کنار آزمایشگاه مرکزی تا مسجد امام حسین(ع) از دیگر برنامه‌ها و عزاداری‌ها در دیلم است. همه تدارکات و اعزای هیات و حتی نوحه خوان آن از نوجوانان است که به مدیریت مصطفی گله گیریان یکی از فرهنگیان شهر اداره می شود.

مراسم نعش و کتل اوج عزاداری، اخلاص و عشق دیلمی‌ها

نوحه پامنبری در حسینیه‌ها و مساجد از دیگر آیین عزاداری محرم دراین دیار است که مداح درکنار منبر نشسته و عده ای بصورت حلقه ای دایره ای دورش می نشینند و به نوحه خوانی و سینه زنی می پردازند.

از دیگر آیین ها دردیلم برپایی تغزیه مسلم ابن عقیل و تعزیه قاسم ابن الحسن(ع)در جوار شهدای گمنام، تغزیه عصر عاشورا در گود قصابخانه و تغزیه بنی اسد در شب سیزدهم محرم است که این آیینها نیز با شور و حال خاصی برپا می‌شود.

مراسم نعش و کتل اوج عزاداری، اخلاص و عشق دیلمی ها به حضرت اباعبداله الحسین(ع) است که در روز عاشورا با حضوری گسترده و وصف ناپذیر مردمدیلم از مسجد حضرت زهرا(س) در محله بهبهانی شروع و از مسیر جاده ساحلی به سمت گلزار شهدای شهرستان و سپس به سمت مسجد امام و حسینیه اعظم ادامه می‌یابد.

دراین آیین همه دسته جات و هیات های عزاداری سینه زنی،دمام زنی،زنجیرزنی در طول ده شب اول محرم عزاداری کرده اند به خیابان آمده و به‌صورت منظم و پشت سرهم در مسیر خود حرکت می کنند.

حضور نمادین پیکر بی سر امام حسین(ع) و دوکبوتر خونین بال

حضور نپیکر و کتل و سواران سرخ پوش لشکر عمرابن سعد و شمر در این میان نظر همه را به خود جلب می‌کند. کاروان اسرای پیاده و سواره بر مرکب شتر از دیگر جلوه‌های این آیین سنتی در دیلم است.

پوشش لباس مخصوص ساربانان، حضور شتر در خیابان، برنیزه کردن نمادین سر شهدای دشت کربلا توسط لشکر یزید،فریاد عمرابن سعد(با هنرمندی امراله اسماعیلی) بر کاروان اسرا، صدای نعره یکی از یاران عمرابن سعد(با بازی هنرمندانه مهدی زابی) بر سر حضرت امام سجاد سیدالساجدین(ع) و زدن تازیانه بر یتیمان ابی عبداله(ع) همه و همه واقعه ظهر عاشورا را در ذهن‌ها تداعی می‌کند.

ازدیگر مراسم روز عاشورا در دیلم آتش زدن خیمه گاه امام حسین(ع) در قبرستان است که پس از رسیدن کاروان اسرا به محل شهدای گمنام شهرستان(قبرستان) خیمه های ابی عبداله(ع) همراه با مداحی دلنشین صالحیان وفرید و بر دست گرفتن علی اصغر(ع) امام حسین توسط یکی از لشکریان عمرسعد(با هنرمندی مهدی زابی) به آتش کشیده می شود و صدای شیون و گریه کودکان و زنان بلند می شود.

حضور نمادین پیکر بی سر امام حسین(ع) و دوکبوتر خونین بال بر روی این پیکر که بر دستان مردم و هیات بیت الحسین(ع) است در میان انبوه جمعیت دیده می شود. و مردم که این پیکر را همراهی می کنند همراه با مداحی اردشیر قنواتی و با خواندن نوای " شیون و شین است واویلا قتل حسین است واویلا" او را همراهی می کنند.

حضور نوزادان و بچه های کوچک با لباس علی اصغر(ع)

حضور نوزادان و بچه های کوچک با لباس علی اصغر(ع) و لباس ساربان دراین روز دیدنی است که برای مُروای سالشان هم که شده پدرو مادرش او را بر مرکبی سوار می کنند خواه این مرکب از لشکر یزید باشد خواه مرکب از اسرای کربلا.

قربانی و ذبح کردن گوسفند،گاو و شتر در این روز در مسیرعبور کاروان اسرای دشت کربلا و نعش و کتل و هیاتهای عزاداری خود جلوه ای خاص به این مراسم عزاداری می دهد.

پذیرایی از عزاداران،کاروان اسرا و نعش و کتل با ماشین،گاری و مَشک از دیگر جلوه های این مراسم سنتی عزاداری در روز عاشورا در دیلم است.

پخت نذری و تقسیم آن بین عزاداران در حسینیه ها،مساجد،خانه ها و خیابانها در تاسوعا و عاشورا آیین دیگر محرم در دیلم است و به قدری نذری در این دو روز خورشت و برنج نذری پخته می شود که اکثر خانواده ها دیگر دیگی روی اجاق نمیگذارند و میگویند همه مهمان سفره ابی عبداله(ع) هستیم.   

پیاده‌روی دیلمی‌ها از دیلم تا مرقد مطهر امامزاده عبداله ابن محمدباقر(ع)

آیین دیگری که در طی سالهای اخیر در دیلم برپا میشود پیاده‌روی دیلمی‌ها از دیلم تا مرقد مطهر امامزاده عبداله ابن محمدباقر(ع) است که مردم در روز تاسوعا و صبح زود به صورت دسته ای ،گروهی و دو یا چند نفری این مسیر 15 کیلومتری را پیاده روی می‌کنند و خود را به مرقد مطهر امامزاده عبداله ابن محمدباقر(ع)می رسانند.

در طول مسیر با چای، آب، شیرگرم، نان و خرما و خورشت و برنج و .... از کاروان‌های پیاده روی پذیرایی می‌شود.

آیین‌ها و نواهای محرم در این دیار به قدری است که قلم از نوشتنش ناتوان و عاجز است و این نوشته فقط تلنگری برای معرفی و یادآوری گوشه‌ای از این آیین‌های سنتی عزاداری در دیلم بود.

......................................
گزارش: اسماعیل طاهری‌نیا